VOEDING, NEUROTRANSMITTERS EN GEDRAG
14 juli 2023
Voor de tweede keer lees ik nu het boek: Unraveling the Mystery of autism and pervasive developmental disorder, A Mother’s story of research and recovery van de auteur Karyn Seroussi, schrijfster en moeder van een zoon met autistisch gedrag toen hij klein was. Door gluten en melkproducten (caseine) weg te laten uit zijn voedingspatroon, is het gedrag van haar zoon en met hem veel andere kinderen aanzienlijk verbeterd en praat men niet meer van een autistisch gedrag. In haar boek geven andere moeders ook aan dat na vaccinatie hun zoon of dochter opeens autistisch gedrag vertoonde. Onze eigen ervaring is de beste leermeester. Ik kan iedere moeder van een kind met autistisch of hyperactief gedrag dit fantastische boek aanraden. In mijn eigen boeken Histamine en ik en Onze darmen, het tweede brein schrijf ik ook over veranderingen in het gedrag in relatie tot voedselintolerantie. Ons eigen lichaam en die van ons kind is de beste wetenschap. Een moeder kent haar kind het best. Diep onder de indruk ben ik van het boek, soms heel confronterend en herkenbaar. Mijn eigen wetenschap wordt door de schrijfster bevestigd. Door met aandacht te luisteren naar de reacties van ons lichaam, komen wij zelf achter de oorzaak van gedragsveranderingen die vaak beginnen in onze darmflora, die een relatie heeft met de hersenen, dus ook onze psyche en gedrag. Ik raad je aan niet lang te wachten om dit superinteressante boek te lezen en het voedingspatroon van jouw kind aan te passen.
Je bent wat je eet. Als onze hersenen zouden spreken of schrijven, wat een interessant verhaal of boek zou dit worden. Wij zijn ons er vaak niet van bewust wat er in de hersenen gebeurt als wij eten en drinken. Een goed voorbeeld is gedragsverandering na het drinken van alcohol en energiedrankjes of het eten van suikers en granen. Onderzoekers krijgen meer inzicht in de functie van de hersenen. Hierin bevinden zich neurotransmitters ofwel zenuwprikkeloverbrengers. Deze biogene aminen zijn chemische verbindingen die afgeleid zijn van aminozuren (de bouwstenen van eiwitten) en voorkomen in mens, dier en plant, dus ook in onze voeding. Een mens heeft in de mestcellen van het lichaam een kleine hoeveelheid van deze aminen die invloed hebben op lichaamsprocessen zoals de bloedsomloop.
Neurotransmitters
In onze hersenen komen 100 miljard neuronen ofwel zenuwcellen voor. Deze hebben contact met elkaar door middel van neurotransmitters ofwel zenuwprikkeloverbrengers. Bepaalde verbindingen, ook wel synapsen genoemd, geven deze boodschapoverdragers vrij. Als onze zintuigen een externe stimulans opvangen, komen kleine hoeveelheden van deze zenuwimpulsen vrij. De neurotransmitters zijn opiaatachtige eiwitten die zowel in de darmen als de hersenen worden geproduceerd. Deze hebben invloed op het centrale zenuwstelsel. Wij kennen zo’n 60 neurotransmitters. Iedere zenuwprikkeloverbrenger heeft zijn eigen functie en werking. Elk mens heeft zijn of haar persoonlijke neurotransmitters. Ons gedrag wordt beïnvloed door de biochemie van ons lichaam. Serotonine wordt voor 80 a 90% in de darmen geproduceerd. Onze darmen worden wel ‘ons tweede brein’ genoemd; er is een belangrijke relatie tussen darmen en hersenen. De toestand in de darmen bepaalt voor een groot deel ons gedrag. Je kunt onze hersenen vergelijken met een computer met zijn vele verbindingen. Als wij omgaan met iemand voor wie wij warme gevoelens hebben, worden andere neurotransmitters aangemaakt dan bij woede of angst.
Neurotransmitters en hun werking
* histamine: heeft invloed op de bloedsomloop, ademhaling, bloeddruk en zenuwstelsel. Als psychoactieve stof beïnvloedt histamine de psyche en het gedrag. Heeft een bloedvatverwijdende en bloeddrukverhogende werking. De uiteinden van het zenuwstelsel worden onder invloed van histamine sterk gestimuleerd. Je krijgt een jeukende pijn. Veel mensen hebben een intolerantie voor histamine. Complexe eiwitten maken histamine vrij in het lichaam.
* serotonine: beïnvloedt de darmbeweging, eetlust, seksueel gedrag, psyche en humeur. Dit hormoon draagt bij aan de productie van het slaaphormoon melatonine. Serotonine hitst het centrale zenuwstelsel op, werkt bloedvatvernauwend en bloeddrukverhogend. Drugs, overmatige consumptie van suikers en complexe koolhydraten verhogen het serotoninegehalte. Je voelt je nerveus. Exorfinen, opiaatachtige stoffen in gluten, caseïne, soja en spinazie blokkeren de aanmaak van serotonine. Door een tekort aan serotonine kun je depressief worden. Ook kan hierdoor een suiker- en koolhydratenverslaving ontstaan.
* tyramine: heeft invloed op de afgifte van serotonine en noradrenaline. Dit leidt tot verhoging van de bloeddruk. Tyramine werkt bloedvatvernauwend en heeft invloed op het samentrekken van de spieren.
* adrenaline: wordt in de bijnieren aangemaakt bij een verhoogd histaminegehalte door aanhoudende stress. De hartfunctie wordt gestimuleerd en de kleine bloedvaten worden samengetrokken. Je wordt alerter, gespannen en angstig. Er ontstaat een vecht- of vluchtgedrag.
* noradrenaline: stresshormoon, betrokken bij slaap, aandacht en humeur. Hitst het centrale zenuwstelsel op en kan geïrriteerdheid of vijandige gevoelens geven.
* dopamine: betrokken bij motivatie, verslaving, de motorische bewegingen van het lichaam. Dopamine remt de ophitsende neurotransmitters zoals serotonine. Geeft ontspanning en een helder hoofd. Exorfinen remmen de aanmaak van dopamine. Bij mensen met parkinson komt een tekort aan dopamine voor, vandaar het trillen.
* fenylethylamine (FEA): een rustgevende amine. Deze remt de ophitsende neurotransmitters en verbetert de stemming. Bij hoge concentraties FEA kan paranoïde gedrag ontstaan. Je kunt euforisch worden. FEA komt voor in chocolade, waar je verslaafd aan kan raken. Door een tekort aan FEA wordt het centrale zenuwstelsel opgehitst. Als de balans tussen FEA en dopamine goed is, ontstaan er positieve emoties.
* tryptamine: veroorzaakt bij mensen effecten vergelijkbaar bij LSD zoals versnelde hartslag en ademhaling, pupilverwijding en hallucinaties. De effecten van tryptamine worden deels veroorzaakt door verandering in de serotoninereceptoren.
* putrescine: een gewasbeschermingsmiddel dat invloed heeft op de neurotransmitters. Putrescine verhoogt 10 keer zo veel het histaminegehalte.
* acetylcholine: draagt zorg voor de prikkeloverdracht in de hersenen. Ve-tsin ofwel E621 heeft een negatieve invloed op deze neurotransmitter en kan migraine, depressief of hyperactief gedrag veroorzaken.
MAO-enzym en neurotransmitters
Monoamino-oxidase ofwel MAO is een enzym dat de activiteit van neurotransmitters in de hersenen bepaalt. MAO type A remt adrenaline, noradrenaline en serotonine. MAO type B remt dopamine en FEA. De ideale situatie is: een hogere concentratie MAO-A en een lagere concentratie MAO-B. Deze zorgt voor een stabiele emotionele toestand.
Hormonen in relatie tot aminen
Het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen en het mannelijk geslachtshormoon testosteron onderdrukken de werking van het MAO-A enzym en verhogen de werking van het MAO-B enzym. Er is dus minder van het MAO-A enzym. Hierdoor zijn er meer ophitsende neurotransmitters zoals serotonine, noradrenaline en adrenaline en minder rustgevende, zoals dopamine en FEA.
In de periode vóór de menstruatie wordt bij de vrouw meer oestrogeen aangemaakt. Het histaminegehalte is verhoogd. Door het verlaagde gehalte aan het MAO-A wordt het gedrag van de vrouw opgehitst. De bloedvaten zijn vernauwd waardoor de bloeddruk hoger wordt. De vrouw voelt zich nerveus, is snel geïrriteerd en kan soms onredelijk reageren. Haar gedrag wordt bepaald door de hormonale schommeling in haar lichaam. Door het verlaagde FEA-gehalte heeft de vrouw in die periode meer behoefte aan chocolade.
Migraine komt bij vrouwen vóór de menstruatie vaker voor. Er is een onvolledige afbraak van gifstoffen. Uit onderzoek blijkt dat het MAO-A gehalte tijdens een migraineaanval verlaagd is. Er is meer serotonine, noradrenaline en adrenaline en minder FEA en dopamine. Een verhoogd serotoninegehalte kan een migraineaanval uitlokken. Alcohol, koffie, chocolade, thee en kaas kunnen beter vermeden worden. Het is verstandiger om fruit en groenten te eten. Hopelijk is er meer begrip voor het gedrag van de vrouw in deze lastige periode. De hormonen zitten haar flink in de weg. Maak altijd onderscheid tussen karakter en gedrag.
MAO-remmers
Deze antidepressiva (AD) worden voorgeschreven bij depressie. De middelen remmen het MAO-enzym dat de biogene aminen afbreekt. Hierdoor wordt serotonine minder afgebroken. Door een gendefect en een enzymtekort kunnen mensen die AD slikken, veel last hebben van bijwerkingen. Het middel kan soms erger zijn dan de kwaal, blijkt uit praktijkervaring. Gifstoffen worden niet afgebroken en blijven achter in het lichaam. Het serotoninesyndroom kan ontstaan door een teveel aan serotonine. Daarom is het van groot belang, voordat AD worden voorgeschreven, bij de patiënt een DNA-test te doen waarbij de arts kan bepalen of er sprake is van een gendefect en een enzymtekort. Steeds meer psychiaters doen deze test.
MAO-remmers en tyramine
Tyramine komt voor in voeding zoals kaas en in alcoholische dranken. Mensen met rug- of hoofdpijn kunnen deze genotsmiddelen beter vermijden. Zij die MAO-remmers slikken voor hun depressie, hebben vaak al een enzymtekort door het gendefect. Reststoffen van tyramine blijven achter en kunnen de bloeddruk verhogen. De combinatie MAO-remmers, kaas, alcohol en enzymtekort kan ernstige gevolgen hebben. Er wordt wel gesproken van het ‘cheese-effect’. Opgewonden en vijandig gedrag kan ontstaan. Alcohol remt ook het enzym, waardoor gifstoffen niet worden afgebroken. Begrijp je nu de kater? Door alcohol en tyramine weg te laten, zal de kwaliteit van leven beter worden.
Verliefdheid en neurotransmitters
Als je verliefd bent, speelt de biochemie van het lichaam een belangrijke rol. Er is een gevoel van euforie ofwel ‘vlinders in de buik’. Meestal duren deze gevoelens ongeveer een jaar, waarna het lichaam meer moeite moet doen om deze gevoelens op te wekken. Bij verliefdheid worden de hersenen opgehitst door serotonine en waarschijnlijk ook noradrenaline. Dopamine en FEA remmen de ophitsende neurotransmitters, die amfetamines (doping) zijn. Mensen kunnen verslaafd raken aan verliefdheid. Na de periode van verliefd zijn ontstaan liefde en binding tussen de geliefden. Stoffen als endorfinen komen vrij. Deze zijn verwant aan morfine en hebben een pijnstillende werking. Genoemde stoffen geven de geliefden een gevoel van geborgenheid en vrede. Zijn de stoffen in balans, dan is er een goede chemie tussen de partners. Vaak raakt de chemie verstoord door allerlei factoren. Hormonen en neurotransmitters kunnen invloed hebben op het slagen of mislukken van een relatie. Praktijkervaring leert dat mensen met een verhoogd histaminegehalte vaak gescheiden zijn of relatieproblemen hebben. Stress speelt een negatieve rol in een relatie.
Tijdens de periode van verliefdheid wordt vaak chocolade als cadeau gegeven. Dit genotsmiddel bevat theobromine, cafeïne, FEA en serotonine. Theobromine, verwant aan cafeïne en thee, stimuleert het centrale zenuwstelsel en kan hoofdpijn of een migraineaanval uitlokken. Chocolade zorgt voor de afscheiding van de opiaatachtige en pijnstillende endorfinen. Je kunt zeggen dat we allemaal een beetje verslaafd ronddwalen op deze aardbol.
Oxytocine, het knuffelhormoon
Knuffelzieke partners, gevolg van een dwangmatig gedrag, hebben vaak een tekort aan oxytocine. Dit hormoon wekt de weeën op, om de bevalling te bespoedigen. Bij het geven van borstvoeding komt oxytocine vrij om de band tussen moeder en kind te versterken. Het vrijkomen van oxytocine vindt ook plaats tijdens het liefdesspel en zorgt voor een gevoel van voldaanheid en binding. Wist je dat er bij mannen ná de bevalling meer oxytocine vrijkomt om de band tussen hem en de pasgeborene te stimuleren? Mijn vraag is: hoe is het oxytocinegehalte bij de vrijgezellen die geen partner, seks of kind hebben? Ervaring leert dat het voor de partner van een knuffelziek persoon soms heel vervelend kan zijn, omdat er sprake is van een dwangmatig gedrag. Kinderen met autistisch gedrag knuffelen hun moeder veel. Bij hen is het histamine- en serotoninegehalte verhoogd.
Voeding
Voeding bevat aminozuren, de bouwstenen van eiwitten. Deze zijn voorlopers van de biogene aminen. De omzetting gebeurt door het enzym decarboxylase. Dit enzym wordt geactiveerd door vitamine B6. Voor de aanmaak van vitamine B6 zijn magnesium en vitamine B1 en B2 nodig. Raadzaam is om fruit en groenten te eten. Serotonine, histamine en tyramine komen voor in onze voeding. Door een intolerantie voor deze biogene aminen kunnen klachten ontstaan zoals vermoeidheid, depressie, hyperactief of autistisch gedrag.
Een goed advies: vervang granen door gezonde groenten. Vermijd koffie, thee, chocolade, alcohol en kaas. Kies voor plantaardige en onbewerkte voeding die geen gluten bevat. Bij een verhoogd serotoninegehalte kun je beter de volgende middelen vermijden: suiker, complexe koolhydraten, drugs en tabak. Deze verhogen het serotoninegehalte. Als er sprake is van een aandoening die verband houdt met een verhoogd serotoninegehalte zoals het carcinoidsyndroom, vermijd dan zo veel mogelijk: aardappelen, aubergine, sinaasappels, passievrucht, kiwi, olijven, olijfolie, bananen, dadels, tomaten, chocolade, noten (vooral walnoten). Deze voedingsmiddelen bevatten veel serotonine.
Door glutenintolerantie en overmatige consumptie van granen wordt het serotoninegehalte verhoogd. Bij mensen met kanker is het serotoninegehalte aanzienlijk verhoogd. De tumor, een opeenhoping van gifstoffen, scheidt serotonine en histamine uit. Kinderen met autistisch gedrag hebben een intolerantie voor gluten en caseïne (melkeiwit).
Als je een paar uur niet eet, dalen bloedsuikerspiegel en serotoninegehalte. Agressief gedrag ontstaat. De Engelse term hiervoor is hangry. Dit is een combinatie van hungry en angry. Als er weinig serotonine wordt geproduceerd, verloopt de communicatie tussen verschillende hersendelen minder soepel. Het is dan moeilijker om je emoties onder controle te houden. Om deze situatie te voorkomen kun je in plaats van 3 grote maaltijden beter 6 kleine maaltijden nuttigen, bestaande uit fruit, groenten en plantaardige eiwitten. Door suiker te eten los je het probleem niet op. De bloedsuikerspiegel gaat schommelen, waardoor je wisselende stemmingen krijgt.
Een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid gewenst.